برای اولین بار در المپیک سال ۱۹۶۸ در مکزیکو سیتی متوجه شدند که ورزشکاران کشورهایی با ارتفاع بالا از سطح دریا مانند اتیوپی و کنیا، در ورزش های دوهای استقامتی و طولانی عملکرد بهتری دارند و مدال های بسیار زیادی را تصاحب کردند. پس از آن کارشناسان پزشکی- ورزشی به بررسی عوامل موثر پرداختند تا تأثیر تمرین در ارتفاع بر ورزشکاران را بدست آورند. مسأله اصلی شبیه سازی شرایط تنفسی در ارتفاع های بالا در شهرها یا مکانهایی با ارتفاع پائین میباشد.
امروزه شبیه سازی ارتفاع به عنوان روشی نوین برای ارتقا و بهبود عملکرد بدنی شناخته می شود که بخصوص برای ورزشکاران استقامتی و نیروهای نظامی توسعه یافته است. این روش مبتنی بر تمرین در شرایط شبیه سازی شده مانند ارتفاعات یعنی فشار جزئی کاهش یافته اکسیژن است.
در شرایط تنفس در چنین موقعیتی، پاسخ طبیعی بدن با عنوان هایپرونتلیشن (پرتهویه ای) و بر اساس ویژگی تطابق پذیری بدن، به تولید بیشتر هموگلوبین در خون روی می آورد که در نهایت به ارتقای قابل ملاحظه عملکرد بدن برای ورزشکاران و نیروهای نظامی می انجامد. تمرین در ارتفاع هم اکنون در برخی کشورهای توسعه یافته مانند آلمان و آمریکا برای ورزشکاران حرفه ای و برخی از نیروهای نظامی مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از این تکنولوژی، نتایج افزایش عملکرد بدن مشابه دوپینگ دارد با این تفاوت که تعداد گلبول های قرمز و افزایش ظرفیت هوازی[۱] و انتقال اکسیژن و در نتیجه توان خروجی بدن با روش های طبیعی بدست آمده است. به همین دلیل ورزشکارانی که با این روش تمرین کرده اند اگر چه توان عملکردی بسیار بالایی دارند ولی نتایج تست دوپینگ منفی خواهند داشت.
با توجه به اینکه استفاده از این تکنیک ها که در عین سادگی در استفاده و بکار گیری افزایش عملکرد قابل ملاحظه ای در کاربر ایجاد می کند ضروری است که در ورزشکاران حرفه ای برای از دست نرفتن فرصت ها در مقابل ورزشکاران سایر کشورها که از این تکنیک ها استفاده می کنند و همچنین نیروهای نظامی و بخصوص کاماندوها استفاده شود.
“شبیه سازی ارتفاع” با دو روش زندگی در ارتفاع کم و تمرین در ارتفاع بالا و یا تمرین در ارتفاع کم و زندگی در ارتفاع بالا ارائه می شود. معلومات خاص[۱] هر دو روش موجود است و می توان دستگاه های مربوطه را در این زمینه در داخل کشور ساخت و استفاده کرد. این دستگاه ها برای استفاده توسط ورزشکاران حرفه ای و برخی از نیروهای نظامی بسیار توصیه می گردد.
نمونه اولیه و زمینه سازی مناسب برای بومی سازی ساخت دستگاه های مربوط به مناسب ترین تکنیک شبیه سازی ارتفاع، با قابلیت تنظیم ارتفاع مطابق جدول زیر، برای عرضه به ورزشکاران و نیروهای نظامی فراهم خواهد آمد. در واقع با تعداد حجم های خالی (dead volume) در دستگاه می توان بر اساس فشار جزیی اکسیژن ورودی در دستگاه و حالت اشباع آن، ارتفاع های مختلف را برای تمرین تنظیم نمود. بر اساس اکسیژنی که با فشار کمتر از دستگاه وارد دهان می شود، می توان مقادیر اکسیژن و دی اکسید کربن در ریه و حبابچه های آن را در هر ارتفاع مشخص نمود.
چیزی که در ساخت این دستگاه اهمیت زیادی دارد، کنترل غلظت CO2 در هوای ورودی به دهان از دستگاه میباشد؛ چرا که تمام سنسورهای بدن از طریق غلظت CO2 نسبت به فرآیند تنفس و ضربان قلب واکنش نشان میدهد و لذا این مسأله با استفاده از جاذب مخصوص انجام میگیرد تا غلظت CO2 به مقدار استاندارد (زیر ۱% حجمی) برسد. همچنین وضعیت اکسیژن اشباع خون و نیز ضربان قلب فرد تمرینکننده از طریق دستگاه پالس اکسیمتر مخصوص در حین تمرین و قبل و بعد آن چک میگردد.
این روش برای افراد ذیل مناسب است:
- – وزارت ورزش و جوانان و سازمان های زیر مجموعه مانند کمیته ملی المپیک، فدراسیون های مختلف بخصوص ورزش های سنگین و استقامتی برای استفاده ورزشکاران حرفه ای و ورزش های همگانی؛
- – مجموعه های نظامی برای استفاده سربازان و کاماندو ها و نیروهای ویژه؛
[۱] Aerobic capacity
[۱]. Know-how and trick
